Turizm 4.0: Geleceğin Seyahat Modeli
Turizmi Yeniden Tasarlamak
Turizm 4.0 modeli, turizmin süregelen sorunlarına çözüm sunmak için önemli bir fırsat yaratır. İnsanlar tarih boyunca sürekli seyahat etmişlerdir. Sosyal ve teknolojik gelişmeler seyahat endüstrisini de etkilemiş, bu endüstri insanların hareketini düzenlemiştir. Ancak, COVID-19 salgınıyla birlikte, bu hareket büyük ölçüde durmuştur. Salgın döneminde bile, teknoloji sayesinde zihinsel ve sanal seyahatler yapılabilmiştir.
COVID-19 salgını, dijitalleşme ve inovasyonun hayatımızdaki önemini vurgulamış, sürdürülebilirlik kavramının önemini artırmıştır. Sağlık krizinin iklim değişikliği ve çevre sorunlarıyla birleşmesi, bu sorunların hemen ele alınması gerektiğini ortaya koymuştur. Turizm, çok boyutlu ve etkili bir endüstri olarak, sürdürülebilirlik için büyük bir önem taşır. Bu nedenle, turizm faaliyetlerini sürdürülebilir kılmak, doğal ve kültürel çevreyi korumak, destinasyonları yıpratmamak gereklidir. Teknolojinin sunduğu imkanlarla, turizmde dönüşüm sağlanabilir. Endüstri 4.0’ın teknolojik çözümlerinin yanında, bu dönüşümün düşünsel temellerini de incelemek, konuyu daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır.
Turizmin Olumsuz Etkileri ve Turizm 4.0’ın Rolü
Turizm, insanların yaşamını zenginleştiren bir faaliyet olmasının yanı sıra, destinasyonlar için de önemli bir gelir kaynağıdır. Ancak, turizmin çevresel, ekonomik ve sosyal olumsuz etkileri de vardır. Bu olumsuzluklar, “overtourism” sorunu ve yerel halkların düşen yaşam kaliteleri gibi problemler yaratır. Turizm 4.0, bu sorunlara iş birliğiyle çözümler sunarken, turizm deneyimini de geliştirmeyi hedefler.
Yeni Bir Yaklaşım: Turizm 4.0
Dijital çağda, insan yeni sınamalarla karşı karşıya kalmaktadır. Turizm endüstrisi de bu sınamalardan geçerek yeni bir yaklaşım geliştirmektedir. Bu yaklaşımın bazı ana ilkeleri ve hedefleri vardır: yerel halkın yaşam kalitesi, sürdürülebilirlik, işbirliği, akıllı ekosistem, yaratıcılık, deneyim, tasarım, esenlik, veri, bilgi, ağ oluşturma, araştırma ve geliştirme gibi unsurlar öne çıkar. Turizm 4.0, teknolojinin yardımıyla turizmi yeniden tasarlayarak, bu ilkeleri hayata geçirmeyi amaçlar.
Deneyimi Zenginleştirmek
Turizm, her zaman bir “deneyim” olarak tanımlanmıştır. Günümüzde, Endüstri 4.0’ın sunduğu fırsatlarla, Turizm 4.0 için de gerçek bir model değişimi fırsatı doğmaktadır. Bu anlayışta, insan merkezli bir perspektif benimsenir. Turizm 4.0, insanı çevresinden ve doğasından ayrı düşünmez. Bu süreç, turizm ile ilgili akademik araştırmaların da yoğunlaştığı, insanı, yerel halkı ve çevreyi yıpratan uygulamalar yerine yaşam kalitesini merkeze alan bir anlayışla paralellik gösterir.
Teknolojinin Rolü
Teknoloji ve turizm, her zaman iç içe olmuştur. Özellikle 1980’lerden sonra, enformasyon ve iletişim teknolojileri (ICT), turizmi küresel ölçekte etkilemiş ve değiştirmiştir. Bilgisayar rezervasyon sistemleri, global dağıtım sistemleri ve internet, turizm stratejilerini ve operasyonlarını önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu değişimlerle birlikte, turizmde dijital ve sosyal medya uygulamaları, yapay zekâ ve diğer teknolojik gelişmelerin etkileri günümüze taşınmıştır.
Turizm 4.0 ve Sürdürülebilirlik
Turizm 4.0, turizmin olumsuz etkilerini azaltırken, yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Bu anlamda, inovasyon, bilgi, teknoloji ve yaratıcılık birlikte kullanılarak turizmde katma değer yaratılır. Endüstri 4.0’ın teknolojik üstünlükleri kullanılarak, turizmin yeni sürdürülebilir modeli oluşturulur. Bu süreç, yerel halkın yaşam kalitesini koruyarak ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleriyle uyumlu bir stratejik planlama yapmayı amaçlar.
Turizm 4.0 ile İlgili Örnekler
Turizm 4.0 terimi, ilk olarak Portekiz tarafından kullanılmıştır. 2016 yılında, girişimcilik ve turizm konulu bir programda bu terim kullanılmıştır. Finlandiya, İtalya, İspanya, Türkiye, Tayland, Bali ve Malezya gibi ülkeler de Turizm 4.0 eylem planlarını hayata geçirmiştir. Bu programların ortak özelliği, değişim ve gelişim isteğinde birleşmeleridir.
Yeni İşbirliği Ortamı
Turizm 4.0, yeni bir işbirliği ortamı oluşturmayı amaçlar. Bu ortamda, Endüstri 4.0 teknolojileriyle uyumlu olarak, yerel halkın, yerel yönetimlerin, turistlerin, sektör paydaşlarının ve hükümetin birlikte çalışması hedeflenir. Turizm 4.0’ın odağında sadece turist değil, yerel halk bulunmalıdır.
Dijital Teknolojilerde Büyüme
Dijital teknolojilerde son 5 yıldaki büyüme %172 olmuştur. Yapay zeka, büyük veri, bulut teknolojileri, otonom sistemler ve nesnelerin interneti gibi alanlarda büyük gelişmeler yaşanmıştır. Yapay zeka uygulamalarının 2030 yılına kadar global ekonomiye büyük katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Turizm sektörünün dijitalleşmesi de büyük değer yaratacaktır.
Türkiye İçin Çıkarılacak Sonuçlar
Türkiye turizm endüstrisi, yeni yaklaşım doğrultusunda bir anlayış kazanmalı ve turizm yönetimini buna göre kurgulamalıdır. Dijital dönüşümle sınırlı kalmamalı, yaşam kalitesini artıracak şekilde sürdürülebilirliği merkeze alan bir strateji geliştirmelidir. Endüstri 4.0’ın bilgi ve veriye dayalı teknolojik çözümleri, turizmin sorunlarının çözümünde büyük bir fırsat olarak değerlendirilmelidir.
Sonuç
Turizm 4.0, turizmin olumsuz etkilerini azaltırken, yaşam kalitesini artırmayı ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir stratejik planlama yapmayı amaçlar. Teknolojinin sunduğu imkanlarla, turizmde dönüşüm sağlanabilir ve yeni bir işbirliği ortamı oluşturulabilir. Bu süreçte, yerel halkın ve turistlerin deneyimlerini zenginleştirmek, turizm endüstrisinin geleceğini şekillendirecektir.
